FLIGHT DELAY : ખરાબ હવામાન અને ગાઢ ધુમ્મસના કારણે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ભારતમાં ફ્લાઇટ ઓપરેશનને ખરાબ રીતે અસર થઈ રહી છે. ત્યારે ફ્લાઇટ લેટ થવાના કિસ્સામાં મુસાફરોની સુવિધા અંગેના નિયમો શું છે? જાણો..
બોલિવૂડ એક્ટ્રેસ રાધિકા આપ્ટે રવિવારે ફ્લાઈટ લેટ થતા ફસાઈ ગઈ હતી. તેણે ઈન્સ્ટાગ્રામ પર લખ્યું કે આજે સવારે 8.30 વાગ્યે ફ્લાઈટ હતી. હવે 10.50 થઈ છે. એરોબ્રિજ પર મુસાફરોને લોક કરી દેવામાં આવ્યા છે. અહીં ન તો પાણી છે ન શૌચાલય. ખબર નહીં કેટલો સમય લાગશે.
જ્યારે અભિનેતા સોનુ સૂદની ફ્લાઇટ 3 કલાકથી વધુ મોડી પડી, ત્યારે તેણે સોમવારે એરપોર્ટની એક તસવીર શેર કરી અને ધીરજ રાખવાની અપીલ કરી. તેણે લખ્યું કે હવામાન માનવીના નિયંત્રણમાં નથી. આ મુશ્કેલ છે, પરંતુ એરલાઇન ક્રૂ પ્રત્યે નમ્રતા રાખો. દરેક વ્યક્તિ આદરને પાત્ર છે.
જો કે, દિલ્હીથી ગોવા જતી ઈન્ડિગોની એક ફ્લાઈટમાં મુસાફરની ધીરજ ખુટી ગઈ. જ્યારે ફ્લાઇટ કેટલાક કલાકો મોડી પડી ત્યારે ગુસ્સે ભરાયેલા મુસાફરે પાયલટને ધક્કો મારીને તેને મુક્કો માર્યો હતો. વાયરલ થયેલા વીડિયોમાં પેસેન્જર કહી રહ્યો છે – ચલાવવી હોય તો ચલાવો, ન હોય તો ના ચલાવો, ગેટ ખોલો.
ફ્લાઈટ લેટ થાય ત્યારે નિયમ શું છે?
ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ સિવિલ એવિએશન એટલે કે DGCAએ ફ્લાઇટમાં વિલંબના કિસ્સામાં કેટલાક નિયમો બનાવ્યા છે, જેથી મુસાફરોને સમય પસાર કરવામાં સરળતા રહે. એરલાઇન મુસાફરોને ખાવા-પીવાની વસ્તુઓ આપશે જો…
જો ફ્લાઈટની મુસાફરી અઢી કલાકની હોય અને તેમાં બે કલાકથી વધુ લેટ થવાનું હોય
જો ફ્લાઇટની મુસાફરી 2.5 કલાકથી 5 કલાકની વચ્ચે હોય અને તે 3 કલાકથી વધુ લેટ હોય.
જો ફ્લાઇટ 4 કલાક કે તેથી વધુ લેટ હોય છે
જો કે, જો કોઈ ફ્લાઇટ 6 કલાકથી વધુ મોડી થાય છે, તો નિયમો અનુસાર એરલાઇન મુસાફરોને 24 કલાક અગાઉ જાણ કરશે. આ સ્થિતિમાં, પેસેન્જર પાસે સંપૂર્ણ રિફંડ મેળવવા અથવા બીજી ફ્લાઇટમાં સીટ મેળવવાનો વિકલ્પ હશે.
બીજું, જો કોઈ ફ્લાઈટ 6 કલાકથી વધુ મોડી પડે અને રાત્રે 8 વાગ્યાથી સવારે 3 વાગ્યાની વચ્ચે ટેકઓફ થવાની હોય, તો એરલાઈને પેસેન્જર માટે મફત રહેવાની વ્યવસ્થા કરવી પડશે. જો કોઈ ફ્લાઈટ 24 કલાકથી વધુ મોડી પડે તો પણ ફ્રીમાં રહેવાની વ્યવસ્થા કરવી પડશે.
ફ્લાઈટ કેન્સલ થાય ત્યારે નિયમ શું છે?
તો જો કોઈ ફ્લાઈટ કેન્સલ થાય, તો એરલાઈને મુસાફરોને પ્રસ્થાનના સમયના ઓછામાં ઓછા 24 કલાક પહેલા જાણ કરવાનો નિયમ છે. મુસાફરોને પૂછવામાં આવે છે કે શું તેઓ વૈકલ્પિક ફ્લાઇટમાં સીટ લેવા માગે છે અથવા તેમનું સંપૂર્ણ રિફંડ ઇચ્છે છે.
જો એરલાઈન ફ્લાઇટ કેન્સલેશન વિશે 24 કલાક અગાઉ જાણ કરી શકતી નથી, તો તેણે રિફંડ સાથે થોડું વળતર ચૂકવવું પડશે. આ ફ્લાઇટના સમયના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, જો ફ્લાઇટનો સમય 1 કલાકનો છે, તો ટિકિટનું સંપૂર્ણ રિફંડ + 5,000 રૂપિયા ચૂકવવા પડશે. તેવી જ રીતે, 2 કલાક સુધીની ફ્લાઇટ માટે, 7,500 રૂપિયાનું વળતર આપવામાં આવશે અને 2 કલાકથી વધુની ફ્લાઇટ માટે, ટિકિટના સંપૂર્ણ રિફંડ સાથે 10,000 રૂપિયાનું વળતર આપવામાં આવશે.
જો એરલાઇનના નિયંત્રણની બહારના ખાસ સંજોગોને કારણે ફ્લાઇટ રદ કરવામાં આવે તો પેસેન્જરને કોઈ વળતર આપવાનો નિયમ નથી. ખાસ સંજોગોમાં કુદરતી આપત્તિ, ગૃહયુદ્ધ, રાજકીય અસ્થિરતા, સુરક્ષા જોખમ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. વિશેષ પરિસ્થિતિ સરખી રીતે જણાવવામાં આવતી નથી, જેનો એરલાઇન્સ લાભ લે છે.
જો તમે એરપોર્ટ પર પહોંચી ગયા હોવ અને ખબર પડી કે ફ્લાઈટ કેન્સલ થઈ ગઈ છે. તમે વૈકલ્પિક ફ્લાઇટ વિકલ્પ પસંદ કર્યો છે અને તેની રાહ જોઈ રહ્યા છો. તો આ સ્થિતિમાં એરલાઈને ભોજન અને નાસ્તો આપવો પડશે.
જો એક જ ટિકિટ પર બે કનેક્ટિંગ ફ્લાઈટ્સ બુક કરવામાં આવી હોય. જો એક ફ્લાઇટ મોડી થાય અને બીજી ચૂકી જાય, તો તે સ્થિતિમાં પણ સમાન નિયમો લાગુ થશે.
FLIGHT DELAY થતાં વળતરના નિયમો શું છે?
DGCA અનુસાર, સામાન્ય સંજોગોમાં, જો ટિકિટ કાર્ડ દ્વારા બુક કરવામાં આવી હોય, તો પેસેન્જરે રિફંડ માટે અરજી કર્યાના 7 દિવસની અંદર ચુકવણી કરવી પડે છે. જો ટિકિટ ટ્રાવેલ એજન્ટ અથવા થર્ડ પાર્ટી વેબસાઇટ દ્વારા બુક કરવામાં આવી હોય તો પણ રિફંડની પ્રક્રિયા 30 દિવસની અંદર થાય છે.
રિફંડની રકમ કોઈપણ એરલાઈનના વોલેટમાં ડિફોલ્ટ જમા નથી કરાવવામાં આવતી.તે મુસાફરોને પૂછીને નક્કી કરવામાં આવશે કે તેઓ ક્યાં રિફંડ ઇચ્છે છે. મુસાફરોએ એ ધ્યાનમાં રાખવું અગત્યનું છે કે ઘટનાના 1 મહિનાની અંદર રિફંડનો દાવો કરવો આવશ્યક છે.
જો ફ્લાઇટ ભરેલી હોવાને કારણે પેસેન્જરને બોર્ડિંગ કરતા અટકાવવામાં આવે તો તેના નિયમો શું છે?
ઘણી વખત એરલાઇન્સ ફ્લાઇટ ક્ષમતા કરતાં વધુ ટિકિટ બુક કરે છે. આ એટલા માટે છે કે જો કોઈ પેસેન્જર નહીં ચઢે તો સીટો ખાલી ન રહે. ઘણી વખત એવી સ્થિતિ ઉભી થાય છે કે તમામ મુસાફરો હાજર હોય છે અને સીટોની અનુપલબ્ધતાને કારણે એરલાઇન કેટલાક મુસાફરોને બોર્ડિંગ કરતા અટકાવે છે.
DGCAના જણાવ્યા અનુસાર, એરલાઈનની જવાબદારી છે કે તે 1 કલાકની અંદર એ પેસેન્જર બીજી ફ્લાઈટમાં બેસી શકે તેવી વ્યવસ્થા કરે. જો એરલાઇન આમ કરવામાં અસમર્થ હોય, તો પેસેન્જર વળતર મેળવવા માટે હકદાર છે.
જો વૈકલ્પિક ફ્લાઇટ 24 કલાકની અંદર બુક કરવામાં આવે તો 10,000 રૂપિયા વળતર તરીકે આપવામાં આવશે અને જો તે 24 કલાક પછી હશે તો 20,000 રૂપિયા વળતર તરીકે આપવામાં આવશે.
ફ્લાઇટમાં ખરાબ વર્તન અંગેના નિયમો શું છે?
DGCA ભારતીય એરક્રાફ્ટ રૂલ્સ 1937 ની જોગવાઈઓ 22, 23 અને 29 હેઠળ, મુસાફરો જે હોબાળો કરે, વધારે દારૂ પીવે છે અથવા અપમાનજનક ભાષાનો ઉપયોગ કરે છે તો તેમને વિમાનમાંથી ઉતારી શકે છે.
જોગવાઈ 23 પ્રમાણે જો કોઈ યાત્રી દારૂ અથવા ડ્રગ્સના પ્રભાવ હેઠળ પ્લેન અથવા કોઈપણ વ્યક્તિની સુરક્ષાને જોખમમાં મૂકે છે, તો તેને ઉતારી શકાય છે.
જેમ કે, ઈન્ડિગોના પાયલટ પર હાથ ઉપાડનાર પેસેન્જરને તરત જ પ્લેનમાંથી ઉતારીને સુરક્ષા દળોને સોંપવામાં આવ્યો હતો. ફ્લાઈટના પાઈલટે પોલીસમાં એફઆઈઆર પણ નોંધાવી છે. દિલ્હી પોલીસ આ મામલે તપાસ કરી રહી છે.
શું સરકાર આવા મુસાફરોને હવાઈ મુસાફરી કરતા રોકી શકશે?
2017માં નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરતી વખતે, નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયે વારંવાર ગેરવર્તન કરનારા મુસાફરોને નો-ફ્લાય લિસ્ટમાં મૂકવાની વાત કરી હતી. આ સિસ્ટમ વિશ્વના ઘણા દેશોમાં છે. આમાં દુર્વ્યવહાર અથવા હિંસામાં સામેલ હવાઈ મુસાફરોને નો-ફ્લાય લિસ્ટમાં મૂકવામાં આવે છે.
આ લિસ્ટમાં આવવાનો અર્થ એ છે કે વ્યક્તિ ફરીથી તે એરલાઇન દ્વારા મુસાફરી કરી શકશે નહીં. આ પ્રતિબંધ હંમેશ માટે અથવા થોડા વર્ષો કે મહિનાઓ માટે હોઈ શકે છે. આ નિયમ હેઠળ 30 દિવસ માટે પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો છે.
ભારતના નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયે ખરાબ વર્તનને 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કર્યું છે. આ અંતર્ગત પ્રતિબંધની મર્યાદા 3 મહિનાથી 2 વર્ષ સુધી અથવા અનિશ્ચિત સમય માટે પણ હોઈ શકે છે.
અયોગ્ય હરકતો કરવી, દુર્વ્યવહાર કરવો અને દારૂ પીવો. આવું કરનાર મુસાફરને ત્રણ મહિના માટે પ્રતિબંધિત કરી શકાય છે. શારીરિક રીતે અપમાનજનક વર્તન જેમ કે ધક્કો મારવો, લાત મારવી, અયોગ્ય રીતે સ્પર્શ કરવો. આમ કરનાર મુસાફરો પર 6 મહિના માટે પ્રતિબંધ લગાવી શકાય છે.
ગુનાઓમાં પ્લેનને નુકસાન પહોંચાડવું, કોઈને મારી નાખવાની ધમકી આપવી અને હુમલો કરવાનો સમાવેશ થાય છે. આવું કરનારા મુસાફરો પર ઓછામાં ઓછા 2 વર્ષ અથવા અનિશ્ચિત સમય માટે પ્રતિબંધ લગાવી શકાય છે. આ માટે, પાઇલટ-ઇન-કમાન્ડે એરલાઇન સત્તાવાળાઓને તેની ફરિયાદ કરવાની રહેશે. ત્યારબાદ આંતરિક સમિતિ 10 દિવસમાં તેની તપાસ કરે છે. જે બાદ મુસાફરના વર્તનની ગંભીરતા નક્કી થાય છે.
તપાસ ચાલુ રહે ત્યાં સુધી આવા લોકોને 10 દિવસ માટે પ્રતિબંધિત કરવામાં આવી શકે છે. એકવાર તપાસના પરિણામો મળ્યા પછી, એરલાઇન વ્યક્તિને નો-ફ્લાય લિસ્ટમાં મૂકી શકે છે.
વધુ સમાચાર માટે – અહી કલિક કરો, YouTube શોર્ટ્સ માટે – અહી કિલક કરો અને હિંદી સમાચાર વાંચવા – અહી ક્લિક કરો