Intermittent Fasting: ઉપવાસ ફક્ત ધાર્મિક લાગણીઓ પૂરતો મર્યાદિત નથી, આજકાલ મોટી સંખ્યામાં લોકો પણ ઉપવાસ કરે છે જેથી તેઓ ફિટ રહી શકે અથવા વજન ફટાફટ ઉતારવા લાગે.
What is intermittent fasting? | તૂટક તૂટક ઉપવાસ શું છે?
તૂટક તૂટક ઉપવાસ સાથે, તમે ફક્ત ચોક્કસ સમય દરમિયાન જ ખાઓ છો. સંશોધન દર્શાવે છે કે દરરોજ અમુક ચોક્કસ કલાકો માટે ઉપવાસ કરવો અથવા અઠવાડિયામાં બે દિવસ માત્ર એક જ ભોજન ખાવાનું કહેવામાં આવે છે.
આ ઉપવાસમાં શરીર ઘણા કલાકો, અથવા તો ઘણા દિવસો કે તેથી વધુ સમય સુધી ખોરાક વિના ચાલવા સક્ષમ બનવા માટે ટ્રેઈન કરવામાં આવે છે.
તૂટક તૂટક ઉપવાસના ઉપાયોની લોકપ્રિયતા વધી છે જેમ કે:
સમય-પ્રતિબંધિત ખોરાક (TRF) | time-restricted feeding (TRF)
વૈકલ્પિક-દિવસ ઉપવાસ (ADF) | alternate-day fasting (ADF)
સામયિક ઉપવાસ | periodic fasting
ઘણા લોકો વજન ઘટાડવા માટે અવનવા ઉપવાસની રીતો અપનાવે છે. આ પૈકી, વજન ઘટાડવા માટે તૂટક તૂટક ઉપવાસ (Intermittent Fasting) પણ ખૂબ લોકપ્રિય છે. પરંતુ એક નવો અભ્યાસ કહે છે કે આ રીતે ઉપવાસ કરવાથી મગજની કામગીરી પર અસર પડી શકે છે. આપણું મગજ ભૂખ કે અન્ય કોઈ આદત પ્રમાણે શરીરને સિગ્નલ મોકલે છે. તૂટક તૂટક ઉપવાસ (Intermittent Fasting) મગજની આ પ્રવૃત્તિમાં ફેરફાર કરી ખલેલ લાવી શકે છે.
એક રીપોર્ટ અનુસાર, બેઇજિંગમાં હેલ્થ મેનેજમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે તૂટક તૂટક ઉપવાસ (Intermittent Fasting) આંતરડામાં જોવા મળતા બેક્ટેરિયા તેમજ મગજની પ્રવૃત્તિમાં ફેરફાર કરી શકે છે. તેની સકારાત્મક અને નકારાત્મક અસરો પણ જોઈ શકાય છે.
આ અભ્યાસ ફ્રન્ટીયર્સ ઇન સેલ્યુલર એન્ડ ઇન્ફેક્શન માઇક્રોબાયોલોજીમાં પ્રકાશિત થયો છે. તે જણાવે છે કે સંશોધનમાં ભાગ લેનારા લોકોએ 2 મહિનામાં સરેરાશ 7.5 કિલો વજન ઘટાડ્યું. પરંતુ આ લોકોમાં મગજના તે ભાગની પ્રક્રિયામાં ફેરફારો જોવા મળ્યા જે ભૂખ અને વ્યસન સાથે સંબંધિત હતા.
Side effects of Intermittent Fasting | તૂટક તૂટક ઉપવાસની આડઅસર
- માથાનો દુખાવો | Headaches
માથાનો દુખાવો થવાની શક્યતા વધી શકે છે. જો ઉપવાસ કરવાથી માથાનો દુખાવો વારંવાર થતો હોય, ઊંઘની આદતમાં પણ ખલેલ પાડે છે.
- થાક અને મૂડમાં ફેરફાર | Fatigue and mood changes
તમારા શરીરમાં ખોરાક ઓછો જવાથી પરિણામે થાક, ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી, ચીડિયાપણું અને આક્રમકતા હાવી થઇ શકે છે .
- નિર્જલીકરણ | Dehydration
જ્યારે તમે ઉપવાસ કરો છો, ત્યારે તમે તમારા પેશાબમાં મીઠું અને પાણી બંને ગુમાવો છો, ખાસ કરીને પ્રથમ 2-4 દિવસમાં . બંનેમાંથી વધુ પડતું નુકશાન ડિહાઇડ્રેશનનું કારણ બની શકે છે.
કેટલાક પ્રારંભિક સંકેતો છે ચક્કર, થાક અને માથાનો દુખાવો થાય તો તે તમારા પાણીના સેવનમાં વધારો કરવાની નિશાની હોઈ શકે છે.
વધુ ગંભીર ડિહાઇડ્રેશન પણ ધ્યાન, યાદશક્તિ અને મૂડ સાથે સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
- ઊંઘની સમસ્યા | Sleep problems
તૂટક તૂટક ઉપવાસ શરૂ કરવાથી ઊંઘની તકલીફ થઈ શકે છે. આ એટલા માટે હોઈ શકે છે કારણ કે તમારા નવા ભોજનનો સમય તમારી સર્કેડિયન લયમાં દખલ કરે છે .
- કુપોષણ | Malnutrition
લાંબા સમય સુધી ઉપવાસ કરવાથી તમને પૂરતા પોષક તત્વો ન મળવાનું જોખમ વધી શકે છે .
કુપોષણના સંભવિત લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- અજાણતા વજન ઘટાડવું
- ઠંડી લાગે છે
- થાક અથવા નબળાઇ
- વારંવાર બિમારીઓ
- ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું મુશ્કેલ
- મૂડમાં ફેરફાર
જો આ અથવા અન્ય કોઈ લક્ષણ તમારા માટે છે, તો સલાહ માટે આરોગ્યસંભાળ વ્યવસાયિકને પૂછો.
તૂટક તૂટક ઉપવાસના પરિણામે તમારા શરીરમાં થતા કેટલાક ફેરફારો અહીં આપ્યા છે:
- ઇન્સ્યુલિનનું સ્તર| Insulin level:
તમારા રક્તમાં ઇન્સ્યુલિનનું સ્તર નોંધપાત્ર રીતે ઘટે છે, જે ચરબી બર્નિંગને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- હ્યુમન ગ્રોથ હોર્મોન (HGH) સ્તર | Human growth hormone (HGH) level:
તમારા HGH નું રક્ત સ્તર વધી શકે છે. આ હોર્મોનનું ઉચ્ચ સ્તર ચરબી બર્નિંગ અને સ્નાયુઓને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- સેલ્યુલર રિપેર | Cellular repair:
તમારું શરીર કોષોમાંથી કચરો દૂર કરવા જેવી મહત્વપૂર્ણ સેલ્યુલર રિપેર પ્રક્રિયાઓ શરૂ કરે છે.
વધુ સમાચાર માટે – અહી કલિક કરો, YouTube શોર્ટ્સ માટે – અહી કિલક કરો અને હિંદી સમાચાર વાંચવા – અહી ક્લિક કરો
