કરસનભાઈ પટેલ એક ભારતીય ઉદ્યોગપતિ છે અને નિરમા ગ્રુપના સ્થાપક છે. કરસનભાઈ નો જન્મ ૧૩ એપ્રિલ 19૪૪ ના રોજ ગુજરાતના મહેસાણામાં એક સામાન્ય ખેડૂત પરિવારમાં થયો હતો તેમનું પ્રારભિક શિક્ષણ મેહસાણાની સ્થાનિક શાળામાં થયું હતું અને અને ૨૧ વર્ષની ઉમંરે પ્રયોગશાળાના સહાયક તરીકે રસાયણ શાસ્ત્ર માં બીએસસી પૂર્ણ કર્યું હતું. તો આવો જાણીએ કરસનભાઈની પ્રેરણાત્મક વાત
વોશિંગ પાઉડર નીરમા વોશિંગ પાઉડર નીરમા આ જિંગલ, જે સૌપ્રથમ 1975 માં રેડિયો પર પ્રસારિત કરવામાં આવી, તે પછી ટેલિવિઝન પર પ્રસારિત કરવામાં આવી અને ત્યારથી તે સૌથી લાંબી ચાલતી જિંગલ્સમાંની હતી અને તે પછી નીરમા પાઉડરની શું ધૂમ વેચાણ થવા લાગી…
ઉત્તર ગુજરાતના ખેડૂત પરિવારમાં જન્મેલા કરસનભાઈએ 21 વર્ષની ઉંમરે રસાયણશાસ્ત્રમાં બીએસસી પૂર્ણ કર્યું અને લેબ ટેકનિશિયન તરીકે પ્રથમ લાલભાઈ જૂથની અમદાવાદની ન્યુ કોટન મિલ્સમાં અને પછી રાજ્ય સરકારના ભૂસ્તરશાસ્ત્ર અને ખાણ વિભાગમાં કામ કર્યું. . 1969 માં, કરસનભાઈએ તેમના ઘરની પાછળના યાર્ડમાં ઉત્પાદિત અને પેકેજ ડીટરજન્ટ પાવડર વેચવાનું શરૂ કર્યું. આ ઓફિસ પછીનો વ્યવસાય હતો - એક વ્યક્તિની કંપની. સાયકલ ચલાવતા કરસનભાઈ ઘરે-ઘરે રૂ. 3 કિલો ની કિંમતે હાથથી બનાવેલા ડિટર્જન્ટ પેકેટ વેચતા, તરત સફળતા મળી. કરસનભાઈએ તેમના ડિટર્જન્ટ સાબુ નિરમાનું નામ તેમની પુત્રીના નામ પરથી રાખ્યું હતું .
"ઓછી કિંમત, ઉચ્ચ ગુણવત્તા" સ્પષ્ટપણે, નિરમાએ રમતના નિયમોને સંપૂર્ણ રીતે પુનઃલખ્યા હતા, આંખના પલકારામાં - ખૂબ જ ઓછી કિંમતે સારી ગુણવત્તાની પ્રોડક્ટ્સ ઓફર કરીને. તેની સફળતાનું આ પણ એક મુખ્ય કારણ હતું! જ્યારે મોટાભાગે બધા આ યુક્તિની અવગણના કરે છે; નિરમાએ આક્રમક રીતે તેનો ઉપયોગ તેમની માર્કેટિંગ વ્યૂહરચના તરીકે કર્યો!
ઉત્પાદન ખર્ચને એકદમ ન્યૂનતમ રાખવા માટે,કંપનીએ ખુબ જ નવીન રીતે તેમના કાચા માલ માટે કેપ્ટીવ ઉત્પાદન પ્લાન્ટ હાથ ધર્યા... 500 જેટલા ઓછા સ્ટાફ સાથે; આ પ્લાન્ટ્સ ટાટાના કેમિકલ પ્લાન્ટ કરતાં આગળ રહેવામાં સફળ રહ્યા, જે ક્ષમતા કરતાં લગભગ બમણી હતી અને 10 ગણા લોકોને રોજગારી આપતીતી !
ઇકોનોમી-પ્રાઈસ ડિટર્જન્ટમાં તેનું નેતૃત્વ સ્થાપિત કર્યા પછી, નિરમાએ પ્રીમિયમ સેગમેન્ટમાં પ્રવેશ કર્યો, જેમાં ટોયલેટ સાબુ નિરમા બાથ અને નિરમા બ્યુટી સોપ અને પ્રીમિયમ ડિટર્જન્ટ સુપર નિરમા ડિટર્જન્ટ લોન્ચ કર્યા. શેમ્પૂ અને ટૂથપેસ્ટના સાહસો એટલા સફળ ન થયા,પરંતુ ખાદ્ય મીઠું સારું કામ કરી રહ્યું હતું. નિરમા બ્યુટી સોપ એ લાઇફબૉય અને લક્સની પાછળના અગ્રણી સાબુમાંનો એક છે. એકંદરે નિરમા સાબુ કેકમાં 20% અને ડિટર્જન્ટમાં લગભગ 35% બજારહિસ્સો ધરાવતો હતો. પાડોશી દેશોમાં પણ નિરમાનું સફળ ઓપરેશન સાબિત થયું હતું.
ત્રણ વર્ષ પછી, કરસનભાઈને પૂરતો આત્મવિશ્વાસ લાગ્યો કે તેઓ નોકરી છોડી દીધી. પાછળથી તેમણે કહ્યું, "મારા પરિવારમાં આવી કોઈ મિસાલ ન હોવાને કારણે સાહસ સફળ ગયું. પરંતુ ઉત્તર ગુજરાતના ખેડૂતો તેમની સાહસની ભાવના માટે જાણીતા છે." કરસનભાઈએ અમદાવાદના ઉપનગરમાં નાના વર્કશોપમાં દુકાન સ્થાપી. નિરમા બ્રાન્ડે ઝડપથી ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં પોતાની સ્થાપના કરી હતી .
1969 માં, તેમણે તેમના ઘરની પાછળના યાર્ડમાં નિરમા (તેમની પુત્રીના નામ પરથી) ડિટર્જન્ટનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું અને તેને પોતાની સાયકલ પર વેચવાનું શરૂ કર્યું. એક સાયકલ ચલાવાવાળો માણસ બીએસી કરેલો કેવી રીતે પોતાનું ભાગ્ય બદલી શકે છે. ઓફિસેથી આવ્યા બાદ સાંજે આ કામ કરતા હતા અને બીજા દિવસે સવારે ઓફિસ જતી વખતે 15-20 પેકેટ સાઇકલ પર વેચતા હતા. તેણે આ ડિટર્જન્ટ પાઉડરની કિંમત માત્ર 3 રૂપિયા રાખી હતી, જે અન્ય પાઉડર કરતાં લગભગ ¼ હતી. લોકોને સસ્તો પાઉડર પસંદ આવ્યો અને નિરમા પાઉડર થોડી જ વારમાં સફળ થઈ ગયો.
1995માં કરસનભાઈએ અમદાવાદમાં નિરમા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નૉલૉજી શરૂ કરી, જે ગુજરાતની અગ્રણી એન્જિનિયરિંગ કૉલેજ બની. નિરમા એજ્યુકેશન એન્ડ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન દ્વારા દેખરેખ હેઠળ 2003 માં નિરમા યુનિવર્સિટી ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી હેઠળ સમગ્ર માળખું એકીકૃત કરવામાં આવ્યું હતું, ત્યારબાદ એક ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટ. નિર્મલાબ્સ એજ્યુકેશન પ્રોજેક્ટ, જેનો ઉદ્દેશ્ય ઉદ્યોગ સાહસિકોને તાલીમ આપવાના હેતુથી 2004 માં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
કરસન ભાઈ જૂથના અધ્યક્ષ તરીકે કામ કરે છે, પરંતુ કરસનભાઈ નિવૃત્ત થયા પછી તેમના બે પુત્રો અને જમાઈ કંપનીનું સંચાલન કરે છે. રાકેશ કે પટેલ પ્રાપ્તિ અને લોજિસ્ટિક્સનું ધ્યાન રાખે છે, જ્યારે હિરેન કે પટેલ) માર્કેટિંગ અને ફાઇનાન્સનું ધ્યાન રાખે છે અને છેલ્લે, માનવ સંસાધન અને હેલ્થકેર ઇન્ડસ્ટ્રીનું સંચાલન કલ્પેશ પટેલ કરે છે. કરસન ભાઈ તેમના યુગ અને આજના સમયની સૌથી પ્રેરણાદાયી સફળતાની વાર્તાઓમાંની એક છે. ફોર્બ્સે 2005માં કરસન ભાઈની નેટવર્થ $640 મિલિયન તરીકે સૂચિબદ્ધ કરી હતી. તેમના નજીકના લોકો તેમને કે કે પટેલ તરીકે પણ ઓળખે છે.