World Cup Final History: વર્લ્ડ કપને ક્રિકેટના મહાકુંભ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ફરક એટલો છે કે ક્રિકેટનો આ મહાકુંભ 12 વર્ષે એક વાર નહીં પણ 4 વર્ષે એકવાર આવે છે. આ સમય દરમિયાન, વિશ્વભરના ક્રિકેટ પ્રેમીઓમાં આ રમતનો ક્રેઝ ચરમસીમા પર હોય છે. 1975માં રમાયેલો પ્રથમ વિશ્વ કપ ત્યારથી ક્રિકેટની રમત અને તેના સ્વરૂપમાં ઘણા ફેરફારો થયા છે. જે ટીમો આ રમત પર પ્રભુત્વ જમાવતી હતી તે હવે ક્યાંય જોવા મળતી નથી. ચાલો જાણીએ કે વર્લ્ડ કપ ક્રિકેટનો ઈતિહાસ કેવો રહ્યો છે અને કઈ ટીમે ક્યારે ટાઈટલ જીત્યું.
- પ્રથમ વિશ્વ કપ – 1975 | First World Cup 1975
આ તે યુગ હતો જ્યારે વનડે ક્રિકેટમાં મેચ 50 નહીં પરંતુ 60 ઓવરની હતી. વેસ્ટ ઈન્ડિઝ અને ઓસ્ટ્રેલિયાની શક્તિશાળી ટીમો આ ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં પહોંચી હતી. ક્લાઈવ લોઈડની આગેવાની હેઠળની વેસ્ટ ઈન્ડિઝે ઈયાન ચેપલની આગેવાની હેઠળની ઓસ્ટ્રેલિયન ટીમને 17 રનથી હરાવીને તેનું પ્રથમ વિશ્વ કપ ટાઇટલ જીત્યું હતું. ક્લાઇવ લોયડ શાનદાર સદી ફટકારીને ‘પ્લેયર ઓફ ધ મેચ’ બન્યા હતા.
- બીજો વિશ્વ કપ – 1979 | Second World Cup 1979
આ વર્લ્ડ કપમાં સમગ્ર વિશ્વમાં કેરેબિયન બોલરોનો ડર હતો. આ વખતે ફાઈનલમાં ઈંગ્લેન્ડની ટીમનો સામનો વેસ્ટ ઈન્ડિઝ સામે હતો. પ્રથમ બેટિંગ કરતા ઈંગ્લેન્ડની ટીમ એન્ડી રોબર્ટ્સ, માઈકલ હોલ્ડિંગ અને જોએલ ગાર્નર જેવા ખતરનાક ઝડપી બોલરોની સામે 208 રનમાં ઓલઆઉટ થઈ ગઈ હતી. જવાબમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝે માત્ર 2 વિકેટ ગુમાવીને આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરી લીધો હતો. આ વર્લ્ડ કપની ફાઈનલ ‘બેસ્ટ ઓફ થ્રી ફોર્મ્યુલા’ હેઠળ રમવાની હતી. વેસ્ટ ઈન્ડિઝે પ્રથમ બે ફાઈનલ જીતી હતી તેથી ત્રીજાની કોઈ જરૂર નહોતી. આમ, વેસ્ટ ઈન્ડિઝે વિશ્વ કપ ટાઇટલ જીત્યું.
- ત્રીજો વિશ્વ કપ-1983 | Third World Cup 1983
આ વર્લ્ડ કપ ભારતીય ટીમના શાનદાર અપસેટ્સ માટે જાણીતો છે. ટૂર્નામેન્ટ પહેલા ઓછી આંકવામાં આવેલી ભારતીય ક્રિકેટ ટીમે કપિલ દેવના નેતૃત્વમાં આ વર્લ્ડ કપમાં ઈતિહાસ રચ્યો હતો. ફાઇનલ મેચ ખૂબ જ ઓછી સ્કોરિંગ હતી, ભારતે પ્રથમ બેટિંગ કરતા માત્ર 183 રન બનાવ્યા હતા. પરંતુ ભારતીય ટીમે શાનદાર બોલિંગ કરીને બે વખતની ચેમ્પિયન વેસ્ટ ઈન્ડિઝને માત્ર 140 રનમાં આઉટ કરી દીધી હતી.
- ચોથો વિશ્વ કપ – 1987 | Fourth World Cup 1987
આ વર્લ્ડ કપની યજમાની ભારત અને પાકિસ્તાન દ્વારા સંયુક્ત રીતે કરવામાં આવી હતી. ભારત આ વર્લ્ડ કપની સેમીફાઈનલમાં પહોંચવામાં સફળ રહ્યું હતું. પરંતુ સેમિફાઈનલમાં ઈંગ્લેન્ડના હાથે તેને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. ફાઈનલ ઓસ્ટ્રેલિયા અને ઈંગ્લેન્ડ વચ્ચે રમાઈ યોજાઈ. ઓસ્ટ્રેલિયાના 254 રનના જવાબમાં ઈંગ્લેન્ડ 246 રન જ બનાવી શકી. આ રીતે ઓસ્ટ્રેલિયા એલન બોર્ડરના નેતૃત્વમાં પ્રથમ વખત વર્લ્ડ ચેમ્પિયન બન્યું હતું.
- પાંચમો વિશ્વ કપ – 1992 | Fifth World Cup 1992
આ વર્લ્ડ કપ પાકિસ્તાન અને તેના કેપ્ટન ઈમરાન ખાનના નામે હતો. ફાઈનલ મેચ પાકિસ્તાન અને ઈંગ્લેન્ડ વચ્ચે રમાઈ હતી. પ્રથમ બેટિંગ કરતા પાકિસ્તાને 249 રનનો લક્ષ્યાંક આપ્યો હતો. જેના જવાબમાં ઈંગ્લેન્ડની ટીમ 227 રનમાં જ સમેટાઈ ગઈ હતી. આ રીતે પાકિસ્તાન પ્રથમ વખત વર્લ્ડ ચેમ્પિયન બન્યું અને ક્રિકેટની જન્મભૂમિ ઈંગ્લેન્ડ ફરી એકવાર ખિતાબથી એક ડગલું દૂર રહ્યું.
- છઠ્ઠો વિશ્વ કપ-1996 | Sixth World Cup 1996
આ ટૂર્નામેન્ટમાં શ્રીલંકાની ટીમ અલગ અંદાજમાં જોવા મળી હતી. સનથ જયસૂર્યાએ સમગ્ર ટૂર્નામેન્ટમાં પોતાનું સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું અને વિપક્ષી બોલરોના એક પણ પેતરા તેમની આગળ ન ચાલ્યા. ફાઇનલમાં શ્રીલંકાનો સામનો ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે થયો હતો. ઓસ્ટ્રેલિયાએ શ્રીલંકાને 242 રનનો ટાર્ગેટ આપ્યો હતો, જેને શ્રીલંકાએ 47મી ઓવરમાં માત્ર 3 વિકેટ ગુમાવીને હાંસલ કરી લીધો હતો. અરવિંદ ડી’સિલ્વાએ 107 રનની અણનમ સદીની ઇનિંગ રમી હતી. અર્જુન રણતુંગાના નેતૃત્વમાં શ્રીલંકાએ પ્રથમ વખત ખિતાબ કબજે કર્યો હતો. ડી સિલ્વાને ‘પ્લેયર ઓફ ધ મેચ’ અને જયસૂર્યાને ‘પ્લેયર ઓફ ધ સિરીઝ’ (Player of the Tournament) જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
- સાતમો વિશ્વ કપ – 1999 | Seventh World Cup 1999
આ સમય સુધીમાં, ઓસ્ટ્રેલિયન ટીમ ક્રિકેટ જગતમાં લીડર જેવી અને ટોપ ક્રિકેટ ટીમ ગણાતી હતી, તેથી તે ફાઇનલમાં પહોંચે તે આશ્ચર્યજનક ન હતું. ફાઈનલ મેચ પાકિસ્તાન સામે હતી. શેન વોર્નની સ્પિનમાં ફસાઈને પાકિસ્તાનની ટીમ માત્ર 132 રનમાં સમેટાઈ ગઈ હતી. ઓસ્ટ્રેલિયાએ માત્ર 20.1 ઓવરમાં માત્ર બે વિકેટ ગુમાવીને આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરી લીધો હતો. શેન વોર્ન પ્લેયર ઓફ ધ મેચ રહ્યો હતો.
- આઠમો વિશ્વ કપ – 2003 | Eighth World Cup 2003
સૌરવ ગાંગુલીના નેતૃત્વમાં આ વર્લ્ડ કપથી ભારતીય ક્રિકેટ ચાહકોને ઘણી આશાઓ હતી. ટીમ ઈન્ડિયાએ પણ પોતાના પ્રશંસકોને નિરાશ ન કર્યા અને ફાઈનલમાં પોતાની જગ્યા બનાવી. પરંતુ ફાઇનલમાં ભારતીય બોલરો કાંગારૂઓને કાબૂમાં રાખી શક્યા ન હતા. રિકી પોન્ટિંગના શાનદાર 140 રનની મદદથી ઓસ્ટ્રેલિયાએ 359 રન બનાવ્યા હતા. જેના જવાબમાં ભારત 234 રનમાં સમેટાઈ ગયું હતું. રિકી પોન્ટિંગ ‘પ્લેયર ઓફ ધ મેચ’ હતો જ્યારે, ‘પ્લેયર ઓફ ધ ટુર્નામેન્ટ’નો એવોર્ડ સચિન તેંડુલકરને મળ્યો હતો.
- નવમો વિશ્વ કપ – 2007 | Ninth World Cup 2007
વિશ્વ ક્રિકેટ પર ઓસ્ટ્રેલિયાનો દબદબો હતો. ફાઈનલ મેચમાં તેનો સામનો 1996ની ચેમ્પિયન શ્રીલંકાની ટીમ સાથે થયો હતો. ઇનિંગની શરૂઆત કરતા એડમ ગિલક્રિસ્ટે શ્રીલંકાના બોલરોને બરબાદ કરી દીધા હતા. ગિલક્રિસ્ટની 149 રનની તોફાની ઇનિંગની મદદથી ઓસ્ટ્રેલિયાએ 281 રન બનાવ્યા હતા, જેના જવાબમાં શ્રીલંકા માત્ર 215 રન જ બનાવી શકી હતી. ગિલક્રિસ્ટ પ્લેયર ઓફ ધ મેચ અને ગ્લેન મેકગ્રા પ્લેયર ઓફ ધ સિરીઝ રહ્યા હતા.
- દસમો વિશ્વ કપ-2011 | Tenth World Cup 2011
કેપ્ટન કૂલ મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીના નેતૃત્વમાં ભારત સેમીફાઈનલમાં તેના પરંપરાગત હરીફ પાકિસ્તાનને હરાવીને ફાઇનલમાં પહોંચ્યું હતું. અહીં તેની સ્પર્ધા શ્રીલંકા સાથે હતી. શ્રીલંકાએ ભારતને 275 રનનો મોટો લક્ષ્યાંક આપ્યો હતો. પરંતુ ગૌતમ ગંભીર અને સુકાની ધોનીની શાનદાર ઇનિંગ્સના કારણે ભારતે આ મેચ જીતીને બીજી વખત ટાઇટલ જીત્યું હતું. ધોની ‘પ્લેયર ઓફ ધ મેચ’ અને યુવરાજ સિંહ ‘પ્લેયર ઓફ ધ સિરીઝ’ બન્યા.
- અગિયારમો વિશ્વ કપ 2015 | Eleventh World Cup 2015
મેલબોર્નમાં રમાયેલી વર્લ્ડ કપની ફાઈનલ મેચમાં પરિચિત હરીફ ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડ આમને-સામને હતા. પ્રથમ બેટિંગ કરવા ઉતરેલી ન્યુઝીલેન્ડની ટીમ માત્ર 183 રનમાં સમેટાઈ ગઈ હતી. જવાબમાં ઓસ્ટ્રેલિયાએ માત્ર 3 વિકેટ ગુમાવીને 101 બોલ બાકી રહેતા લક્ષ્યને સરળતાથી હાંસલ કરી લીધો હતો.
- બારમો વિશ્વ કપ- 2019 | Twelfth World Cup 2019
આ વર્લ્ડ કપની ફાઇનલમાં બે ટીમો એવી હતી જે આ પહેલા ક્યારેય વર્લ્ડ કપ જીતી શકી નથી. એટલે કે આ બંનેને પ્રથમ વખત ટાઈટલ જીતવાની તક મળી હતી. ક્રિકેટનું જન્મસ્થળ ઇંગ્લેન્ડ પોતે આ પહેલા ક્યારેય વર્લ્ડ કપ જીતી શક્યું ન હતું, પરંતુ તેની રાહ 2019માં પૂરી થઈ. ફાઈનલ મેચને વર્લ્ડ કપ ઈતિહાસની સૌથી રોમાંચક મેચ કહેવામાં આવે તો ખોટું નહીં હોય. ટાઈ બાદ મામલો સુપર ઓવરમાં ગયો, પરંતુ ત્યાં પણ મામલો બરાબરનો રહ્યો. ત્યારબાદ ICCના અનોખા નિયમ હેઠળ ઈંગ્લેન્ડને વધુ બાઉન્ડ્રી ફટકારવાના આધારે વિજયી જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. ન્યુઝીલેન્ડને સતત બીજી વખત નિરાશાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
