Tulsi Vivah 2023: હિંદુ ધર્મમાં તુલસી વિવાહનું વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દેવ ઉથની એકાદશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ (Lord Vishnu) તેમની યોગ નિંદ્રામાંથી જાગી જાય છે અને બીજા દિવસે તેમના શાલિગ્રામ સ્વરૂપ તુલસીજી (Tulsi Vivah) સાથે વિવાહ થાય છે. એવું કહેવાય છે કે જે ભક્તો તુલસી માતાના લગ્ન ભગવાન શાલિગ્રામ સાથે કરે છે તેમની તમામ સમસ્યાઓ દૂર થઈ જાય છે. આ સિવાય જે લોકોના લગ્નજીવનમાં મુશ્કેલીઓ આવી રહી છે તેમના માટે પણ તુલસી વિવાહ ખૂબ જ ફળદાયી માનવામાં આવે છે. આ વર્ષે 24 નવેમ્બરે તુલસી વિવાહ થશે. આવી સ્થિતિમાં, મોટાભાગના લોકો મંદિરમાં જાય છે અને પંડિતની હાજરીમાં સંપૂર્ણ વિધિ સાથે તુલસી માતાની પૂજા કરે છે અને પછી તેમના લગ્ન સંપન્ન થાય છે. પરંતુ જો તમે ઘરે તુલસી વિવાહ કરવા માંગો છો, તો અમે તમને લગ્નની પદ્ધતિ (Tulsi Vivah At Home) અને પૂજામાં ઉપયોગમાં લેવાતી સામગ્રી (Tulsi Vivah Puja samagri) વિશે જણાવી રહ્યા છીએ.
- તુલસી વિવાહ ક્યારે | Tulsi Vivah 2023 Date
આ વર્ષે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી 23મી નવેમ્બરે રાત્રે 9.01 કલાકે શરૂ થઈને 24મી નવેમ્બરે સાંજે 7.06 કલાકે સમાપ્ત થાય છે. તેથી, ઉદયતિથિ અને પ્રદોષકાલ અનુસાર, તુલસી વિવાહ 24 નવેમ્બર, શુક્રવારે થશે. ઘરે તુલસી વિવાહ કરવા માટે, આખો પરિવાર તૈયાર થઈને સાંજે લગ્ન માટે બેસવું જોઈએ. આ પછી, તુલસીના છોડને આંગણામાં, ધાબા પર અથવા તમારા પૂજા રૂમની મધ્યમાં થાળીમાં રાખો. લગ્ન માટે તુલસીના વાસણ પર શેરડીનો મંડપ સજાવો. સુહાગની તમામ સામગ્રીની સાથે તુલસી માતાને લાલ ચુનરી પણ ચઢાવો.
શુક્રવાર, 24 નવેમ્બર, 2023 ના રોજ તુલસી વિવાહ
દ્વાદશી તિથિ શરૂ – 23 નવેમ્બર, 2023ના રોજ રાત્રે 09:01 વાગ્યે
દ્વાદશી તિથિ સમાપ્ત – 24 નવેમ્બર, 2023 ના રોજ સાંજે 07:06
- તુલસી વિવાહનો શુભ મુહૂર્ત અને યોગ
પ્રદોષ કાળમાં તુલસી વિવાહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ વખતે તુલસી વિવાહના દિવસે સાંજે 5.25 વાગ્યાથી પ્રદોષ કાલ શરૂ થઈ રહ્યો છે. તુલસી વિવાહ મુહૂર્ત સાંજે 5.25 વાગ્યા પછી શરૂ થશે. આ વર્ષે તુલસી વિવાહના દિવસે ત્રણ યોગ રચાઈ રહ્યા છે.
સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ – આખો દિવસ
અમૃત સિદ્ધિ યોગ – સવારે 6.51 થી સાંજે 4.01 સુધી
સિદ્ધિ યોગ – વહેલી સવારથી સવારે 9.05 વાગ્યા સુધી
- તુલસી વિવાહ માટે પૂજા સામગ્રી
તુલસી વિવાહ માટે તુલસીજી અને ભગવાન શાલિગ્રામને ખૂબ જ સારી રીતે શણગારવામાં આવ્યા છે. એવું કહેવાય છે કે આ દિવસે વ્યક્તિને દેવી લક્ષ્મી અને ભગવાન વિષ્ણુની વિશેષ કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી જો તમે ઘરે તુલસી વિવાહ પૂર્ણ વિધિઓ સાથે કરવા માંગો છો, તો કેટલીક પૂજા વસ્તુઓનો ચોક્કસ સમાવેશ કરો. લગ્ન માટે સૌ પ્રથમ મંડપ તૈયાર કરવાનો હોય છે. આ માટે શેરડીનો ઉપયોગ કરો. આ પછી, ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ કે ફોટો મૂકો અને તુલસીના છોડને શણગારો. પૂજા માટે દીવો, કપડાં, ધૂપ, માળા, ફૂલો, લગ્નનો સામાન, સાડી, લાલ ચુંદડી, હળદર, મૂળો, શક્કરિયા, સીતાફળ, સિંગોડા, જામફળ અને મોસમી ફળ વગેરે રાખવા.
- તુલસી વિવાહની પૂજા પદ્ધતિ
ભગવાન શાલિગ્રામ અને તુલસીજીના લગ્ન માટે શુભ મુહૂર્તનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. તમારા ઘરના આંગણા, બાલ્કની અથવા ટેરેસને સારી રીતે સાફ કરો અને મંડપને શેરડીથી સજાવો. મોટાભાગના ઘરોમાં લોકો દરરોજ તુલસીને જળ ચઢાવે છે. આ કર્યા પછી, ભગવાન શ્રી હરિ અને માતા લક્ષ્મીના આગમન માટે લગ્ન પહેલા રંગોળીનો શણગાર કરો. આ પછી ભગવાન શાલિગ્રામ અને તુલસી માતા સાથે વિધિ-વિધાન પ્રમાણે લગ્ન કરો. ઘીના 11 દીવા પ્રગટાવો, ફેર કરાવો અને પૂજાની બધી સામગ્રી ચઢાવો. લગ્નના ગીતો ગાઓ અને તુલસી મંત્રનો જાપ કરીને આરતી કરો. આ વિધિથી પૂજા કરીને અને તુલસી વિવાહ પૂર્ણ કરવાથી શ્રી હરિ પ્રસન્ન થાય છે અને તેમને આશીર્વાદ આપે છે.
- તુલસી વિવાહનું મહત્વ
દંતકથા અનુસાર, રાક્ષસ રાજા જલંધરની પત્ની વૃંદા ભગવાન વિષ્ણુની પરમ ભક્ત હતી. જલંધરને મારવા માટે ભગવાન વિષ્ણુને વૃંદાની પતિવ્રતા ધર્મનો ભંગ કરવો પડ્યો, જલંધરના મૃત્યુ પછી વૃંદાએ પોતાના શરીરનો ત્યાગ કર્યો. વૃંદાએ પોતાનું શરીર છોડ્યું ત્યાં તુલસીનો છોડ ઉગ્યો. ભગવાન વિષ્ણુએ વૃંદાને વરદાન આપ્યું કે, તે તેના શાલિગ્રામ સ્વરૂપ સાથે લગ્ન કરશે અને શ્રીહરિની પૂજા તુલસી વિના અધૂરી રહેશે. એટલા માટે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ તુલસીના લગ્ન શાલિગ્રામ સાથે થાય છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે તુલસી વિવાહ કરાવવાથી લગ્નની સંભાવના વધી જાય છે, એટલા માટે જે લોકો તેમના લગ્નમાં અવરોધોનો સામનો કરી રહ્યા છે તેમને તુલસી વિવાહ કરાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. તુલસી વિવાહના દિવસે સવારે ઉઠીને સ્નાન કરીને ભગવાન વિષ્ણુનું ધ્યાન કરવામાં આવે છે. ભગવાન વિષ્ણુ અને તુલસી માતાની સામે ધૂપ કરવામાં આવે છે અને શુભ મુહૂર્તમાં તુલસી વિવાહ કરવામાં આવે છે.
