Electoral Bonds :સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ યોજના રદ કર્યા બાદ રાજકીય ફંડિંગમાં ઘટાડો થશે તેવી ધારણા વચ્ચે હવે એક ચોંકાવનારું ચિત્ર સામે આવ્યું છે. ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ રદ થયાના એક વર્ષ બાદ પણ રાજકીય પક્ષોને મળતું ભંડોળ ત્રણ ગણું વધ્યું હોવાનું સામે આવ્યું છે. ખાસ કરીને **શાસક ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)**ને આ બદલાવથી સૌથી મોટો લાભ થયો છે.
Electoral Bonds :દાનમાં ત્રણ ગણો ઉછાળો
અહેવાલો મુજબ, 2024-25 નાણાકીય વર્ષમાં નવ કોર્પોરેટ-સમર્થિત ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટોએ રાજકીય પક્ષોને કુલ 3,811 કરોડ રૂપિયાનું દાન આપ્યું હતું. જ્યારે 2023-24 નાણાકીય વર્ષમાં આ જ દાનની રકમ માત્ર 1,218 કરોડ રૂપિયા હતી. એટલે કે એક જ વર્ષમાં રાજકીય દાનમાં ત્રણ ગણો વધારો નોંધાયો છે.
Electoral Bonds :ભાજપને કુલ દાનનો 82 ટકા હિસ્સો
ચૂંટણી પંચને સુપરત કરાયેલ માહિતી અનુસાર, આ રકમમાંથી સૌથી મોટો હિસ્સો ભાજપને મળ્યો છે.
- ભાજપને 3,112 કરોડ રૂપિયા, એટલે કે કુલ દાનના લગભગ 82 ટકા
- કોંગ્રેસને આશરે 299 કરોડ રૂપિયા, એટલે કે લગભગ 8 ટકા
- અન્ય તમામ રાજકીય પક્ષોને મળીને 400 કરોડ રૂપિયા, એટલે કે આશરે 10 ટકા
આ આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ રદ થયા બાદ પણ રાજકીય દાનનો મોટો પ્રવાહ એક જ પક્ષ તરફ કેન્દ્રિત રહ્યો છે.
Electoral Bonds :કેટલા ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ નોંધાયેલા છે?
અહેવાલ મુજબ, દેશમાં હાલમાં કુલ 19 ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ નોંધાયેલા છે. જોકે 20મી ડિસેમ્બર સુધીમાં ચૂંટણી પંચની વેબસાઇટ પર ફક્ત 13 ટ્રસ્ટની યોગદાન વિગતો ઉપલબ્ધ હતી.
આમાંથી
- નવ ટ્રસ્ટોએ દાનની માહિતી જાહેર કરી
- જ્યારે જનહિત, પરિવર્તન, જય હિંદ અને જય ભારત નામના ચાર ટ્રસ્ટોએ 2024-25માં કોઈ દાન આપ્યું ન હોવાનું જણાવ્યું છે.
પ્રુડન્ટ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ સૌથી મોટો દાતા
2024-25માં પ્રુડન્ટ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ ભાજપ માટે સૌથી મોટો દાતા તરીકે સામે આવ્યો છે. આ ટ્રસ્ટે
- ભાજપને 2,180.07 કરોડ રૂપિયાનું દાન આપ્યું છે.
પ્રુડન્ટ ટ્રસ્ટને જિંદાલ સ્ટીલ એન્ડ પાવર, મેઘા એન્જિનિયરિંગ, ભારતી એરટેલ, અરબિંદો ફાર્મા અને ટોરેન્ટ ફાર્માસ્યુટિકલ્સ જેવી મોટી કંપનીઓ પાસેથી ફંડ મળ્યું હોવાનું સામે આવ્યું છે.
જો કે ટ્રસ્ટે કોંગ્રેસ, તૃણમૂલ કોંગ્રેસ, આમ આદમી પાર્ટી અને તેલુગુ દેશમ પાર્ટીને પણ દાન આપ્યું છે, પરંતુ કુલ દાનમાંથી લગભગ 82 ટકા ભાજપને જ મળ્યું છે.
Electoral Bonds :પારદર્શિતાના દાવાઓ પર સવાલ
ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ યોજના રદ કરવાનો મુખ્ય હેતુ રાજકીય ફંડિંગમાં પારદર્શિતા લાવવાનો હતો. પરંતુ હવે ટ્રસ્ટ મારફતે વધતા દાનને કારણે પારદર્શિતા અને કોર્પોરેટ પ્રભાવ અંગે ફરી એકવાર સવાલો ઊભા થયા છે. રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે બોન્ડ રદ થયા હોવા છતાં રાજકીય ફંડિંગનો રસ્તો બદલાયો છે, બંધ થયો નથી.
