ગૌરીવ્રત ૨૦૨૩નો આજે પહેલો દિવસ: ગૌરી વ્રત એ દેવી પાર્વતીને સમર્પિત કરવામાં આવે છે. હિંદુઓ શાસ્ત્રો પ્રમાણે ગૌરી વ્રત મુખ્યત્વે અપરિણીત છોકરીઓ દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે. જો કે પરિણીત સ્ત્રીઓ પણ આ વ્રતનું પાલન કરે છે. ગૌરી વ્રતની તિથિ અષાઢ શુક્લ પક્ષ એકાદશીથી શરૂ થાય છે અને દર વર્ષે અષાઢ પૂર્ણિમા તિથિ પૂર્ણ ચંદ્રના દિવસે સમાપ્ત થાય છે. પૂર્ણિમા તિથિ એ મહાન ભારતીય મહાકાવ્ય મહાભારતના લેખક મહર્ષિ વેદ વ્યાસની જન્મજયંતિ પણ છે અને ગુરુ પૂર્ણિમાની ઉજવણી સાથે સંમત છે.
ગૌરીવ્રત ૨૦૨૩નો આજે પહેલો દિવસ: ગૌરી વ્રતનું મહત્વ
અવિવાહિત છોકરીઓ દેવીની પ્રાર્થના કરવા અને સુસંગત જીવનસાથી માટે તેમના આશીર્વાદ મેળવવા માટે ગૌરી વ્રતનું પાલન કરે છે. દેવી પાર્વતીએ ભગવાન શિવ સાથે લગ્ન કર્યા પહેલા ઉગ્ર તપસ્યા કરી હતી. આમ, સ્ત્રીઓ તેમને શ્રાદ્ધ કરે છે અને ભગવાન શિવ જેવા મહાન પતિની ઈચ્છા રાખે છે. ગુજરાતમાં મુખ્યત્વે ગૌરી વ્રતનો ઉપવાસ અપરિણીત છોકરીઓ દ્વારા મા પાર્વતીના આશીર્વાદ મેળવવા અને સારો પતિ મેળવવા માટે કરવામાં આવે છે.
ગૌરી વ્રત શુક્લ પક્ષ એકાદશી તિથિથી શરૂ થતા અષાઢ મહિનામાં 5 દિવસ સુધી મનાવવામાં આવે છે અને પાંચ દિવસ પછી પૂર્ણિમાના દિવસે, ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે પૂર્ણ થાય છે. ગૌરી વ્રતને મોરકત વ્રત 0 (મોળાકત વ્રત) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે દેવશયની એકાદશી તિથિ સાથે સંમત છે, એક દિવસ જ્યારે શ્રી હરિ વિષ્ણુ ક્ષીરા સાગર (કોસ્મિક મહાસાગર) હેઠળ ચાર મહિના માટે યોગ નિદ્રા (યોગિક નિદ્રા) ની સ્થિતિમાં જાય છે. નીચે તમે ગૌરી વ્રત (મોરકત તરીકે પણ ઓળખાય છે) 2023 તારીખ અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ વિગતો વિશે વધુ જાણી શકો છો.
ગૌરી વ્રત કેવી રીતે ઉજવશો…..ચાલો જાણીએ વી આર લાઇવ
જે મહિલાઓ આ વ્રત રાખે છે તેઓ મીઠું, શાકભાજી અને ટામેટાંથી દૂર રહે છે. ઉપરાંત, વપરાશ માટેની વાનગીઓ ઘઉં, દૂધ અને દેશી ગાયના ઘીથી બનાવવામાં આવે છે. કેટલીક સ્ત્રીઓ 7 કે 9 દિવસથી વધુ સમય સુધી ગૌરી વ્રત રાખે છે. વ્રતના પહેલા દિવસે ઘઉંના બીજ (જાવરા) માટીના વાસણમાં વાવવામાં આવે છે અને તેને વેદી પર મૂકે છે. કપાસના ઊનથી માળા પણ બનાવવામાં આવે છે અને નાગલા બનાવવા માટે સ્ત્રીઓ તેને સિંદૂરથી શણગારે છે. વ્રતના છેલ્લા દિવસ સુધી ઘઉંના બીજને પાણી આપવામાં આવે છે, જ્યારે સ્ત્રીઓ મા પાર્વતીને સમર્પિત સ્તોત્રો ગાવા માટે આખી રાત જાગી રહે છે. અને બીજે દિવસે અંકુરિત દાણા પાણીમાં ઓગળી જાય છે. આમ અંતિમ પૂજા કર્યા બાદ મહિલાઓ ઉપવાસ તોડે છે.
ગૌરી વ્રત ને નાની છોકરીઓ માટે હોય છે અને જયા પાર્વતી વ્રત મોટી છોકરીઓ માટે હોય છે.
જયા પાર્વતી વ્રતનું મહત્વ
જયા પાર્વતી વ્રતનું મહત્વ: દેવી જયા દેવી પાર્વતીના વિવિધ સ્વરૂપોમાંથી એક છે. અવિવાહિત મહિલાઓ પણ યોગ્ય વરની ઈચ્છા સાથે આ વ્રત રાખે છે. બીજી તરફ આ વ્રતના પરિણીત મહિલાઓને તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સુખી દામ્પત્ય જીવનનું વરદાન મેળવવા માટે પણ આ વ્રત રાખે છે.
આ દિવસે અવિવાહિત છોકરીઓ અને પરિણીત મહિલાઓ માટીથી બનેલા ગોરમાની પૂજા કરે છે, આ સાથે જ માતા પાર્વતી અને ભગવાન ભોલેનાથની પૂજા કરવામાં આવે છે. વ્રતના થોડા દિવસ પહેલા જવારા વાવવામાં આવે છે, અને વ્રતના પ્રથમ દિવસથી લઇને પાંચમાં દિવસ સુંધી તે જવારાની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. આ વ્રતના પારણાના દિવસે મહિલાઓ આખી રાતનું જાગરણ કરે છે.બીજા દિવસે સવારે જવારા અને ગોરમાની માટીની મુર્તિને પાણીમાં પધરાવામાં આવે છે.
જયા પાર્વતી વ્રતના નિયમો
જયા પાર્વતી વ્રતના 5 દિવસના ઉપવાસ દરમિયાન મીઠાનો ઉપયોગ સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત છે. માન્યતા અનુસાર, કેટલાક લોકો પાંચ દિવસના ઉપવાસના સમયગાળા દરમિયાન અનાજ અને તમામ પ્રકારની શાકભાજીનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળે છે. જયાપાર્વતી વ્રત પાંચ, સાત, નવ, અગિયાર અને વધુમાં વધુ વીસ વર્ષ માટે નિર્ધારિત રાખવામાં આવે છે.સમય પ્રમાણે વર્ષ પુરા થતા તેનું ઉજવણું કરવામાં આવે છે, ગોરાણી જમાડવામાં આવે છે અને મા પાર્વતિની પૂજા કરવામાં આવે છે.
ગુજરાતી કેલેન્ડર પ્રમાણે મુહૂર્ત
ગૌરી વ્રત શરુઆત ગુરુવાર ૨૯ જુન ૨૦૨૩
ગૌરી વ્રત સમાપ્તિ સોમવાર ૦૩ જુલાઈ ૨૦૨૩
જ્યા પાર્વતી વ્રત શરુઆત શનિવાર ૧ જુલાઈ ૨૦૨૩
જ્યા પાર્વતી વ્રત સમાપ્તિ બુધવાર ૫ જુલાઈ ૨૦૨૩
